„Hoćemo li na derviše?“, pitanje je, ne baš spretno, koje se od ko zna kada u Hercegovini postavlja na dan održavanja tradicionalnog mevluda na vrelu rijeke Bune u Blagaju kod Mostara.
Tako se svake druge subote u maju u Blagaj slije rijeka ljudi iz svih krajeva BiH, ali i šire kako bi prisustvovali tradicionalnom mevludu u čuvenoj tekiji na vrelu Bune, kao glavnom programu manifestacije „Dani mevluda i zikra“.
Uklesana u liticama
Upravo je tekija, koju nerijetko nazivaju i derviška, a koja je u prošlosti bila dom kaderija, rufaija, halvetija i nakšibendija, mnogima prva asocijacija na Blagaj, to malo pitoreskno mjesto koje obuhvata sve historijske epohe, od ilirske gradine, perioda kasne antike, srednjeg vijeka pa sve do osmanskog perioda.
Kao uklesana u zastrašujućim liticama koje se visoko uzdižu iznad vrela Bune, taj derviški hram mistike i utočište duša koje traže mir, ne ostavlja ravnodušne ni strane turiste koji je pohode sa svih meridijana svijeta.
Stjepan-grad: Fascinantan pogled. Avaz
Vrelo rijeke Bune je zbog svoje unutrašnje galerije, dubine i dužine podzemnih prostorija, kao i zbog prosječnog protoka vode od 43.000 litra u sekundi, među pet najinteresantnijih u Evropi, a početkom ove godine je uvršteno na listu najznačajnijih kraških izvora na svijetu.
I, upravo je Blagaj ovih dana sve samo ne uspavan. Do derviškog mevluda se broji „sitno“, jer ta manifestacija, zapravo, označava i dolazak turističke sezone.
Adrenalinske aktivnosti za sve. Avaz
Premda većini turista tekija oduzima dah i taj kompleks jeste turistički magnet, na blagajskom malom prostoru mnoštvo je kulturno-historijskog nasljeđa, ali i prirodnih ljepota.
Nad tim mjestom kao da bdije tvrđava, znana kao Star grad Blagaj ili Stjepan-grad, koji je baš kao i ansambl tekije na vrelu Bune nacionalni spomenik BiH.
Uspon do te građevine, najpoznatije po tome što je dugo vremena bila u posjedu najpoznatije hercegovačke, u to vrijeme zvane humske, porodice Vukčić Kosača, gdje je stolovao hercegovački vojvoda i bosanski vladar Stjepan Vukčić Kosača i gdje se rodila kraljica Katarina, nije nimalo jednostavan.
Ali, pogled s vrha na Bunu i dolinu Neretve vrijedan je svakog truda uspinjanja krivudavom stazom gdje se šapat prošlosti osjeća na svakom kamenu. Posljednjih godina uloženi su značajni napori da se to srednjovjekovno zdanje revitalizira.
Uz ta dva svojevrsna simbola Blagaja, turisti rado razgledaju i kompleks Velagićevinu, jedan od najljepših spomenika stambene arhitekture u BiH. Pažnju prolaznika i turista svakako plijeni i Sultan-Sulejmanova džamija, znana i kao Careva, koja je, također, proglašena nacionalnim spomenikom BiH.
Blagaj je i mjesto u kojem su bogomolje i pravoslavaca i katolika. Tu su Crkva svetog Vasilija Ostroškog i Crkva Svetog Trojstva, sagrađene gotovo u istoj ravni uz obale rijeke Bune.
Ljekovita svojstva
Blagaj je više od razglednice. Brojni turisti koji dođu vidjeti kulturno-historijske znamenitosti nerijetko se i zadrže. Jer, Blagaj nudi kombinaciju historije, kulture, prirode i avanture. Nije nepoznato da Blagaj nudi pješačke i planinarske staze za sve one koji žele istraživati prirodu, a tu je i Via Ferrata, kao savršena za one koji žele uživati u adrenalinskim aktivnostima. Usto, rijeke Buna i Bunica koja je poznata po svom ljekovitom svojstvu, idealne su za sve one koji se žele okušati u ribolovu.
Čuvena bunska pastrmka je glavna atrakcija na menijima brojnih restorana u Blagaju, koji nude i brojne druge lokalne i tradicionalne specijalitete.
Prvi zapis o Blagaju
Prvi indirektni pisani izvori o gradovima Zahumljana, pa tako i o Blagaju, potječu iz „Spisa o narodima“ bizantijskog cara i pisca Konstantina Porfirogenita nastalog između 948. i 952. godine u kojima se spominju dva grada – Bona i Hum. Međutim, prvi pisani izvor u kojem se spominje je Ugovor o miru između vojvode Sandalja Hranića i Mlečana od 1423. godine, izdat „u našem gradu Blagaju”.
(avaz)
