Dugoročna vremenska prognoza servisa Severe Weather Evrope (SWE) za zimu 2024./2025. navodi da postoje tri znaka koja ukazuju na to da bi ona mogla biti znatno hladnija od očekivanog.
Fokus je bio na zimski uzorak pritiska u sjevernom Atlantiku te tri faktora koji mogu promijeniti njegov razvoj za zimu 2024./2025.
Vremenski obrasci obično se mogu definisati u regijama. “Najuticajniji” vremenski uzorak zimi je obično sjevernoatlantska oscilacija – NAO. Pokriva i mijenja vremenske obrasce sve od Sjedinjenih Država i Kanade do Evrope, prenosi N1. NAO naime opisuje porast i pad pritiska u sjevernom Atlantiku, tačnije između područja Grenlanda/Islanda i centralnog sjevernog Atlantika/Azora. Na sjeveru iznad Grenlanda je nizak pritisak, a zona visokog pritisaka je ispod od SAD-a do Evrope. Zimi ovaj obrazac donosi toplije temperature i manje snijega u istočnom SAD-u i većem dijelu Evrope.
Suprotan uzorak, negativni NAO, predstavlja blokiranje na visokoj geografskoj širini, s anomalijom visokog pritiska iznad Grenlanda i niskog pritiska od SAD-a do Evrope. Takav obrazac zimi donosi hladnije vrijeme i snijeg u istočnom SAD-u i Evropi. Najnovija prognoza ECMWF-a u nastavku, objavljena prije samo nekoliko dana, sugeriše da nas ove zime očekuje pozitivan NAO, što znači da ćemo imati topliju zimu u većem dijelu SAD-a i Evrope, pojašnjava SWE. No, nije sve tako jednostavno, SWE navodi da se trenutno prate tri vremenska faktora koji, suprotno glavnim prognozama, zapravo pokazuju signal za negativnu NAO fazu za zimu 2024./2025.
Tri odlučujuća faktora
Prvi faktor koji utiče na intenzitet zime je ENSO (El Niño Southern Oscillation), odnosno područje ekvatorijalnog Tihog okeana koje se mijenja između tople i hladne faze. Promjena faze dolazi otprilike svake 1-3 godine, a trenutno se prati hladna faza La Niña. Predviđa se da će se slaba La Niña razviti i trajati tokom jeseni i zime. Slabljenje La Niñe očekuje se početkom sljedeće godine, s pomakom u neutralnu fazu. Prema okeanskoj prognozi, La Niña se razvija u istočnom Pacifiku i signalizira negativan NAO, posebno u januaru i februaru.
To znači da bi potencijalno mogli imati hladniju zimu od normalne u centralnom/istočnom dijelu SAD-a i Evrope.
Drugi faktor je atlantski meridionalni način (AMM). Okeanska progonoza sugeriše pozitivan AMM način rada, što je opet u skladu s negativnom NAO fazom, a to ponovno ide u prilog tome da nas očekuje hladnija zima.
Treći faktor je kvazi-dvogodišnja oscilacija (QBO) i tu je riječ o vjetrovima. QBO je redovna varijacija vjetrova visoko iznad ekvatora u stratosferi, naizmjenično istočnih i zapadnih (zonskih) vjetrova. Jaki vjetrovi u stratosferi putuju u pojasu oko planeta na ekvatoru. Otprilike svakih 17 mjeseci ti vjetrovi potpuno promijene smjer.
Više je načina na to kako QBO može uticati na zimsko vrijeme, a jedan od njih je polarni vrtlog. Glavni zaključak je da je QBO duboko povezan s atmosferskim kretanjem i pomaže u cjelokupnom tropskom uticaju, uključujući La Niñu. Moglo bi se reći da takođe pomaže u “komunikaciji” između okeana i polarnog vrtloga, pojašnjava SWE.
Zapadni QBO, kakav je i ove godine, ukazuje na negativan NAO uzorak, s područjem visokog pritiska iznad Grenlanda i područjem niskog pritiska iznad Sjeverne Amerike i Evrope. Ova tri različita faktora ukazuju na negativni NAO uzorak ove zime, što znači da bi dijelovi centralnog i istočnog SAD-a i Evrope mogli imati pravo zimsko vrijeme.
